Ύπνος – Ένας σημαντικός παράγοντας στη ζωή μας
2013-07-07 23:23
Μπριγκίτε Μούντ
Στις 13 και 14 Μαΐου 2006, ο Σρι Τ.Κ. Σριμπασυάμ οργάνωσε σεμινάριο στο Φίσερχούντε κοντά στη Βρέμη, με θέμα : Βελτίωση της ποιότητας του ύπνου με τη Γιόγκα.
Το ακόλουθο κείμενο πραγματεύεται ορισμένα σημεία που μου φάνηκαν ουσιαστικά.
Το σώμα αναλαμβάνει δυνάμεις μετά από τις δραστηριότητές του. Όλες οι λειτουργίες του σώματος ανανεώνονται. Ο ύπνος όχι μόνο επιτρέπει στα αισθητήρια όργανα (μάτια, αυτιά, δέρμα) να αναπαυθούν, αλλά επίσης και στο νου. Επομένως το μυαλό, που εργάζεται όλη την ημέρα, ξεκουράζεται επίσης. Ο ύπνος παίζει σημαντικό ρόλο στο νευρικό σύστημα. Ο πόνος μειώνεται κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ο ύπνος επομένως σημαίνει ανάπαυση και ανανέωση όλων των ζωτικών λειτουργιών του ανθρώπου και αποτελεί γι' αυτό παράγοντα καλής υγείας.
Πώς να καταλάβουμε αν ο ύπνος μας κατά τη διάρκεια της νύχτας είναι βαθύς ; Μπορούμε να το γνωρίζουμε μόνο όταν ξυπνήσουμε. Πρέπει να νοιώθουμε ανάλαφροι. Αν υπάρχει αίσθημα βάρους και απάθειας, αυτό συμβαίνει γιατί δεν κοιμηθήκαμε καλά. Μετά από μια καλή νύχτα ύπνου, τα μάτια είναι διαυγή και λαμπερά. Ο νους είναι σε εγρήγορση. Τα μάτια είναι γεμάτα χαρά. Χαιρόμαστε να ξεκινήσουμε τη μέρα μας, ανεξάρτητα από το τι έχουμε να κάνουμε. Αν δεν αισθανόμαστε ευτυχείς, είναι γιατί κοιμηθήκαμε άσχημα.
Πώς να κοιμηθούμε βαθιά ; Η αϋπνία μπορεί να είναι χρόνια. Δεν μπορεί να καταπολεμηθεί σε λίγες μέρες. Η άσκηση της Γιόγκα, περιλαμβάνοντας άσανες, πραναγιάμα και σημεία συγκέντρωσης, πρέπει κανονικά να συμβάλει στο να εξασφαλίσουμε ένα βαθύ ύπνο, κι αυτό με φυσικό τρόπο. Δυο σημεία συγκέντρωσης μπορούν να χρησιμεύσουν για να περιορίσουμε τη ροή των σκέψεων, σε περίπτωση που κανείς δεν μπορεί να αναπαυθεί εξ' αιτίας πάρα πολλών σκέψεων.
Κατευθύνετε το βλέμμα στο κενό ανάμεσα σε δυο άστρα : αυτό γίνεται σε ξαπλωτή θέση, το βλέμμα κατευθύνεται ψηλά, ακριβώς πάνω απ' τα μάτια και όσο γίνεται πιο μακριά. Αυτό μπορεί να γίνει στο κρεβάτι. Σε περίπτωση που η αϋπνία προέρχεται από συναισθηματικές διαταραχές, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το σημείο Νάμπι (ομφαλός). Καλύτερα σ' αυτή την περίπτωση να είμαστε καθιστοί και μάλιστα στην άκρη του κρεβατιού. Το βλέμμα πρέπει να κατευθυνθεί στο Νάμπι. Βαθιές αναπνοές βοηθούν να αποκοιμηθούμε. Αυτό ελαττώνει τη ροή των σκέψεων κι έτσι βοηθά να κοιμηθούμε. Είναι προτιμότερο να ξαπλώνουμε πριν απ' τις δέκα το βράδυ και να κοιμόμαστε τουλάχιστον οκτώ ώρες. Το ιδανικό θα ήταν να ξυπνάμε κατά τις πέντε ή πεντέμισυ το πρωί. Είναι σημαντικό να ακολουθούμε το ίδιο ωράριο κατάκλισης. Η πιο σημαντική φάση του ύπνου είναι μεταξύ δεκάμισυ και μεσάνυχτα. Κοιμόμαστε καλά από τις δέκα ως τις τρεις το πρωί γιατί αυτή η περίοδος αντιστοιχεί στην παραγωγή της αδρεναλίνης.
Από πλευράς Γιόγκα, ας δούμε ποιες είναι οι αιτίες του διαταραγμένου ύπνου :
Ενοχλήσεις και συγκρούσεις – Να ξανασκεπτόμαστε τις ενοχλήσεις και τις συγκρούσεις όταν βραδιάσει – Να μην κάνουμε διαλογισμό το βράδυ – Σκέψεις για το τι δεν κάναμε σήμερα, και το τι πρέπει να κάνουμε αύριο – Το να σκεπτόμαστε ότι ο ύπνος είναι χάσιμο χρόνου, πράγμα που είναι λάθος και βλαβερό για έναν καλόν ύπνο – Συζητήσεις το βράδυ για πράγματα που προβάλλουν το εγώ.
Από πλευράς Αγιουρβέδα, να οι αιτίες που διαταράσσουν τον ύπνο :
Υπερβολική δράση των αισθητηρίων οργάνων : μάτια, αυτιά, γλώσσα – Βαρύ γεύμα το βράδυ – Δείπνο υπερβολικά αργά. Μετά ένα ελαφρύ γεύμα,
το ανθρώπινο σώμα χρειάζεται 90 λεπτά για να περατώσει την πρώτη φάση της πέψης. Κατά τη διάρκεια αυτή, οι αισθήσεις παραμένουν σε δράση, όμως πρέπει να έχουμε τις αισθήσεις αντίληψης σε ανάπαυση για να κοιμηθούμε – Ερεθιστικά ποτά και τροφή διαταράσσουν τον ύπνο (αλκοόλ, καφές, τσάι, ξίδι) – Υπερβολική διανοητική εργασία – Συγκινήσεις το βράδι – Έλλειψη φυσικής δραστηριότητας το βράδι. Το να περπατά κανείς (όχι τρέξιμο) μετά το δείπνο ηρεμεί το νου – Σκέψεις χωρίς χαρά και ευτυχία διαταράσσουν τον ύπνο – Έλλειψη περισυλλογής.
Σημεία συγκέντρωσης που ευνοούν τον ύπνο :
Ιγνυακό (σημείο στο πίσω μέρος του κεφαλιού, στο ύψος των ματιών, στη μέσα μεριά του κεφαλιού). Αρχικά ασκείται στη ξαπλωτή θέση. Αργότερα μπορεί να γίνεται καθιστά ή στο κρεβάτι. Το σημείο του ιγνυακού έχει σχέση με τον μυξαδένα που ρυθμίζει τον ύπνο μας – Η Ταράκα και το διάστημα μεταξύ δύο άστρων έχουν το ίδιο αποτέλεσμα. Το διάστημα ανάμεσα στα δυο άστρα είναι μάλιστα πιο αποτελεσματικό σε ότι αφορά τον ύπνο.
Συμβουλές για βελτίωση του ύπνου από πλευράς Γιόγκα :
Διαλογισμός – Βαθιές αναπνοές – Ευχάριστες και θετικές σκέψεις – Ευχάριστη μουσική – Συγκέντρωση στα σημεία συγκέντρωσης – Επαναφορά στη μνήμη αντικειμένων και καταστάσεων απ' τα οποία είμαστε ευχαριστημένοι.
Μια μικρή άσκηση για να διευκολύνουμε τον ύπνο :
Καθόμαστε άνετα και συγκεντρωνόμαστε στο Ναζαγκρά (το σημείο που βρίσκεται στην άκρη άκρη της μύτης) – Ξαπλώνουμε ανάσκελα και συγκεντρωνόμαστε στο Ιγνυακό – Ερχόμαστε ξανά στην καθιστή θέση και συγκεντρωνόμαστε στο Ναζαγκρά - Κάνουμε 6 κύκλους Ναντι Σοντανά με συγκέντρωση Ναζαγκρά – Ξαπλώνουμε ανάσκελα, συγκεντρωνόμαστε στο διάστημα μεταξύ δυο αστεριών και επικαλούμαστε το Δημιουργό.
Αν κάνουμε αυτή την άσκηση λίγο πριν την κατάκλιση, είναι καλύτερα να παραλείψουμε τη Νάντι Σοντανά.
Χάρη στις διδαχές του Σρι Τ.Κ. Σριμπασυάμ οι ασκήσεις και οι συμβουλές που πρότεινε και οι απαντήσεις στις ερωτήσεις μας – όλα αυτά σε ευνοϊκή και ευχάριστη ατμόσφαιρα – κάθε συμμετέχων μπόρεσε να αξιολογήσει την ποιότητα του ύπνου του και να κατανοήσει πώς να την βελτιώσει.